Đã bước qua tuổi 90 nhưng  CCB Hồ Với vẫn còn minh mẫn. Trong căn nhà nhỏ thấp thoáng sau vườn cây gỗ huê cao lớn của gia đình, ánh mắt người cựu chiến binh già tươi cười, tràn đầy năng lượng, cuốn hút người đối diện vào câu chuyện nghĩa tình của cuộc đời ông.

   Sinh ra và lớn lên ở vùng quê giàu truyền thống cách mạng, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên - Huế, Hồ Với đi theo cách mạng, đảm nhận nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, lương thực phục vụ chiến đấu.  Ngày quê hương sạch bóng quân thù,  Hồ Với quyết định chọn A Bung làm quê hương thứ hai để lập nghiệp. Trong khi đồng bào dân tộc thiểu số miền núi vẫn còn du canh, du cư, đốt rừng làm rẫy, sản xuất nông nghiệp nhờ trời, thì người cựu chiến binh này xác định tập trung đầu tư phát triển sản xuất ổn định trên khu rừng diện tích chừng 10 ha. Hết mùa gieo hạt, ông buôn bán trâu, bò và vải thổ cẩm qua lại khu vực biên giới Việt Nam - Lào kiếm thêm thu nhập, trang trải cuộc sống gia đình. Những năm 80 của thế kỷ 20, ông là người đầu tiên ở vùng núi rừng A Bung biết be bờ, đắp đập, cải tạo đất đưa nước về làm ruộng dọc các khe suối vườn nhà, đảm bảo được lương thực, không lo thiếu đói. Với phương châm lấy ngắn nuôi dài, trên vùng đồi của gia đình ông trồng đủ loại cây như sắn, dứa, ngô, chuối và trồng rừng. Còn vào khoảng những năm 90 của thế kỷ 20, ở Đakrông chưa ai nghĩ có thể làm giàu từ rừng thì ông đã trồng 10 ha bời lời đỏ và cây tràm để bán mang lại nguồn thu nhập khá. Từ năm 2000, ông bắt đầu chuyển hướng tìm mua giống cây huê, trắc, lim về trồng ở vườn nhà. Trên diện tích sản xuất 10 ha của gia đình, ông nuôi gần 20 con trâu, bò, thả 2 ao cá, trồng 1 sào ruộng nước, 6 ha tràm, 2 ha gỗ huê và buôn bán trâu, bò. Thu nhập hàng năm của gia đình sau khi trừ chi phí đạt hơn 100 triệu đồng. Luôn đi đầu làm kinh tế giỏi, cựu chiến binh Hồ Văn Với 2 lần được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen dẫn đầu phong trào thi đua vào năm 2006 và năm 2011. Ông Với tâm sự:“Khi tôi đem giống cây bời lời, quế về trồng, khi 2 vợ chồng gùi cây giống về, mấy đứa con tôi và bà con trong bản bảo là: ông trồng những thứ này biết đời nào mới có ăn, nhưng tôi vẫn kiên quyết trồng. Năm 2004, họ bán Huê dưới Cam Lộ, tôi cũng lặn lội đi mua về để trồng trên đất của gia đình, bà còn lại chê cười, trồng cây này thì còn lâu hơn nữa. Nhưng tôi nói là: mình không ăn thì con cháu ăn… làm giàu cho con cháu. Đến lúc tôi bán mấy cây huê đầu tiên được hai trăm mấy triệu, cả bản đến xin cây giống của tôi về trồng. Tôi vui lắm”.

    Không chỉ làm giàu cho bản thân, làm gương cho dân bản noi theo. CCB Hồ Với còn thầm lặng giúp bà con những việc làm ý nghĩa. Ngày cả bản Cu Tài 1 không có nước để dùng, Hồ Với đã một mình vào tận rừng sâu để kéo ống nước về cho cả bản. Rồi ông mua giống cây về cho bà con mượn để trồng, bày cho bà con cách trồng lúa nước trĩu hạt, nuôi con cá…Từ việc noi gương ông Hồ Với, hiện nay, đời sống của bà con đồng bào Pa Kô ở Cu Tài  đã có nhiều đổi mới. Nhà nào cũng đủ cơm ăn, áo mặc, không còn hộ bị đói giáp hạt như trước đây. Hồ Với được bà con trong xã ví như "cây đại thụ” tỏa bóng giữa đại ngàn. Bởi thế, trong thôn, xã có việc gì khó, cán bộ trong thôn đều tham khảo ý kiến của ông để có hướng giải quyết phù hợp. Nhờ vậy, những năm qua, ở thôn Cu Tài 1 ít xảy ra mâu thuẫn, bà con luôn đoàn kết, giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo vươn lên làm giàu.

Bà Hồ Thị Hoa, hàng xóm ông Với chia sẻ: “Bà con chúng tôi ở đây rất quý trọng Hồ Với, ông ấy như người cha người anh, luôn giúp đỡ bà con chúng tôi từ việc bắt nước từ suối về dùng, bày cho cách trồng cây lúa nước, trồng cây kinh tế dài ngày. Ông ấy rất giỏi làm kinh tế và nuôi dạy con, vì vậy bà con chúng tôi rất tin tưởng và làm theo ông để có cuộc sống tốt đẹp hơn”

   Giữ lời hứa với đồng đội: “Người nào còn sống thì sẽ sống thay phần người đã hi sinh và đi tìm đồng đội trở về”. Vậy là ông bắt tay vào làm kinh tế, với ông làm kinh tế không chỉ làm giàu cho bản thân mà ông muốn có tiền để đưa đồng đội đang nằm lại trên chiến trường xưa trở về.  Cứ sau mỗi mùa thu hoạch sắn, rừng, huê…, ông lại lấy tiền và lên đường đi tìm hài cốt liệt sỹ. Đến nay, ông đã đưa được 167 đồng đội ở về an nghỉ. Trăn trở lớn nhất của ông là vẫn còn nhiều đồng đội đang còn nằm đâu đó chưa được tìm thấy.

   Nhờ làm kinh tế giỏi, nên dù ở vùng sâu, vùng xa, song con cái của cựu chiến binh Hồ Với cũng có điều kiện học hành thành đạt. Vợ chồng ông có 10 người con, 5 trai, 5 gái thì có đến 9 người con tốt nghiệp các trường đại học và cao đẳng; 8 người hiện đang công tác trong các lực lượng công an, quân đội, biên phòng và giáo dục.

  Năm 2007, xã A Bung mới có điện lưới quốc gia, nhưng từ năm 1993 ông đã mua máy phát điện về thắp sáng trong gia đình và chia sẻ nguồn điện sáng cho các gia đình sống xung quanh. Những mô hình phát triển kinh tế mới ở miền núi như trồng lúa nước, trồng rừng và trồng cây gỗ quý hiếm, bản thân ông đi đầu thực hiện và hướng dẫn bà con học tập làm theo, từ đó đời sống người dân có nhiều cải thiện tích cực. “Làm được nhiều việc tốt, giúp được nhiều người, lương tâm tôi cảm thấy rất thanh thản. Đặc biệt, mình còn sống, có điều kiện kinh tế ổn định như hôm nay là phải nhớ về sự hy sinh của đồng đội để mình được sống ý nghĩa” - cựu chiến binh Hồ Văn Với tâm sự. Anh Hồ Văn Hiền, Phó Chủ tịch UBND xã A Bung huyện Đakrông: Trong phát triển kinh tế hay trong giữ gìn ANTT tại địa phương, ông Hồ Với luôn là người đi đầu. Ngoài ra, ông còn chia sẻ cho bà con bản làng cách để phát triển kinh tế, làm giàu cho quê hương bản làng. Những năm qua, già Với luôn là một tấm gương sáng đã giúp cho địa phương tuyên truyền, vận động cho bà con nhân dân ngoài phát triển kinh tế xã hội, các chủ trương đường lối của Đảng, nhà nước đến tận người dân. Bà con dành cho ông những tình cảm đặc biệt bằng sự trân trọng và quý mến”.

    Giờ đây, dù tuổi đã cao, sức yếu, chân không còn vững… nhưng cựu chiến binh Hồ Với vẫn cần mẫn với đam mê làm giàu trên chính vùng đất quê hương với mong muốn lan tỏa tinh thần vượt khó, thoát nghèo và làm giàu của bà con nơi đây. Tri ân những việc làm tốt đẹp của ông Hồ Với người dân bản Cu Tài 1 nói riêng  và xã A Bung nói chung thường ví ông như là ngọn đuốc sáng giữa đại ngàn, ngày ngày soi bước cho bản làng, con cháu đi lên.

                                            Bài ảnh: Lâm Phương